News Item Default

HIE a’ cur fàilte air Plana Cànain Nàiseanta Gàidhlig ùr

Published: 29/03/2018

Tha Iomairt na Gàidhealtachd ’s nan Eilean (HIE) a’ cur fàilte air am Plana Cànain Nàiseanta Gàidhlig ùr 2018-23 a chaidh fhoillseachadh aig Pàrlamaid na h-Alba an-dè (Diciadain 28 Màrt).

Tha am Plana a’ sealltainn mar a thèid fàs a thoirt air a’ Ghàidhlig aig ìre nas luaithe ann an Alba.

’S e prìomh amas a’ Phlana, gun tèid Gàidhlig a chleachdadh nas trice, le barrachd dhaoine agus ann am barrachd shuidheachaidhean. Tha na prìomh theachdaireachdan, amasan, raointean leasachaidh agus geallaidhean ùra a chithear sa Phlana uile a’ toirt taic don àrd-amas seo gum bi Gàidhlig air a cleachdadh barrachd. Am measg prìomh theachdaireachdan is amasan a’ Phlana tha:

  • Gum buin a’ Ghàidhlig do dh’Alba air fad
  • A’ cur deagh ìomhaigh air adhart airson na Gàidhlig
  • A’ toirt fàs air ionnsachadh na Gàidhlig; agus
  • A’ toirt fàs air cleachdadh na Gàidhlig

Thug Charlotte Wright, Àrd-oifigear HIE, iomradh air aon de na raointean leasachaidh cudromach sa Phlana – mar as urrainn fàs ann an cleachdadh na Gàidhlig cur ri eaconamaidh na h-Alba. Thuirt i: “A’ togail air an rannsachadh a rinn sinn ann an 2014, ‘Ar Stòras Gàidhlig’, tha sinn a’ cur ar làn-thaice ris na geallaidhean ùra seo gus leudachadh air na ceanglaichean eadar cànan is cultar agus fàs san eaconamaidh,” thuirt i.

“Tha seo gu h-àraidh cudromach do choimhearsnachdan far a bheil Gàidhlig air a bruidhinn le cuid mhath den t-sluagh agus tha sinn ag obair còmhla riutha gus cothroman a chruthachadh airson daoine a thàladh is a ghleidheadh, gu h-àraidh daoine òga. Tha a’ Ghàidhlig a’ cur ris na cothroman obrach sna gnìomhachasan cruthachail, ann am foghlam, sna roinnean turasachd is dualchais, agus ann an roinn a’ bhìdh is na dibhe.

“Tha cothroman nach beag a’ nochdadh air sàillibh mar as urrainn don chànan cur ri fàs ann an eaconamaidh na sgìre. Tha sinn ag aithneachadh mar as urrainn don Ghàidhlig cur ri sgilean dhaoine, na sgilean obrach aca agus mar as urrainn don chànan daoine a mhisneachadh gu bhith ri barrachd obrach tionnsgalach agus tha sinn a’ coimhead air adhart ri bhith a’ cur taic ri adhartachadh na Gàidhlig ann an Alba.”

Thuirt Iain Swinney, an Leas Phrìomh Mhinistear agus Rùnaire a’ Chaibineit airson Foghlam is Sgilean, agus e a’ cur fàilte air a’ Phlana: “Tha e a’ toirt toileachas mòr dhomh am Plana Cànain Nàiseanta Gàidhlig ùr seo fhoillseachadh a tha a’ sealltainn mar a tha a’ Ghàidhlig a’ cur ri iomadh pàirt de bheatha muinntir na h-Alba ann an dòighean sònraichte agus cudromach. Tha e riatanach gum bi prìomh amasan aontaichte againn a tha soilleir agus gun cùm sinn oirnn ag obair còmhla gus àrdachadh a thoirt air an àireamh dhaoine a tha a’ bruidhinn, ag ionnsachadh agus a’ cleachdadh a’ chànain. Bu mhath leam moladh a dhèanamh air an obair a rinn Bòrd na Gàidhlig le bhith ag ullachadh a’ Phlana seo agus tha mi a’ coimhead air adhart, thairis air an ath chòig bliadhna, ri bhith a’ faicinn mar a thèid na cothroman a ghabhail a tha air an comharrachadh sa Phlana airson co-obrachaidh, airson adhartas a dhèanamh agus airson iomairtean lèirsinneach a chur an sàs.”

Ann a bhith ullachadh a’ Phlana còig-bliadhna seo, chaidh beachdan a shireadh bho dhaoine, coimhearsnachdan, buidhnean Gàidhlig, buidhnean saor-thoileach, agus ùghdarrasan poblach mar phàirt de cho-chomhairleachadh farsaing a chaidh a chumail. Seo an treas Plana Nàiseanta aig Bòrd na Gàidhlig – a’ bhuidheann phoblach ris a bheil e an urra a’ Ghàidhlig a chur air adhart agus piseach a thoirt air cor a’ chànain ann an Alba. 

Thuirt Cathraiche Bhòrd na Gàidhlig, Ailean Dòmhnallach: “Leis a’ Phlana Cànain Nàiseanta Ghàidhlig airson 2018-2023 thathar ag amas air Gàidhlig a thoirt air adhart air feadh Alba. Tha e gu math freagarrach, agus sinn a’ comharrachadh Bliadhna na h-Òigridh an-dràsta, gu bheil tòrr de na prìomh amasan is geallaidhean ag amas air àrdachadh a thoirt air an àireamh de dhaoine òga a tha ag ionnsachadh is a’ cleachdadh na Gàidhlig.”  

“Bidh Bòrd na Gàidhlig, le taic bho Riaghaltas na h-Alba agus bho luchd-poilitigs bho gach pàrtaidh, ag obair còmhla ri luchd-compàirt is coimhearsnachdan air an dùthaich agus sna bailtean gus an cànan a chur air adhart air feadh Alba. Thèid gach cothrom a ghabhail far an urrainn don Ghàidhlig cur ri fàs ann an eaconamaidh na h-Alba tro ghnothachas, foghlam, foillseachadh, na h-ealain, litreachas, dràma, na meadhanan agus ceòl. Nì sin cinnteach gun tig a’ Ghàidhlig am feabhas sna bliadhnaichean a tha romhainn.”

Am measg nam prìomh raointean leasachaidh a bhios ann thairis air an ath chòig bliadhna tha:

  • Iomairtean a bhios a’ brosnachadh dhaoine òga gu bhith a’ cleachdadh na Gàidhlig
  • Bidh a’ Ghàidhlig a’ cur barrachd luach ri eaconamaidh na h-Alba air feadh dhiofar roinnean
  • Thèid leudachadh a thoirt air an iarrtas a th’ ann airson foghlam Gàidhlig agus air na th’ ann de chothroman air foghlam Gàidhlig
  • Thèid adhartas a dhèanamh le bhith a’ trusadh, a’ gleidheadh, a’ trèanadh agus a’
  • solarachadh luchd-obrach airson Foghlam tron Ghàidhlig
  • Gàidhlig san teaghlach
  • Thèid Planaichean Gàidhlig a dhealbh is a chur an gnìomh le buidhnean poblach; agus
  • A’ dèanamh follaiseach luach sòisealta, eaconamach is cultarach na Gàidhlig

Am measg nam buidhnean a chuir fàilte air a’ Phlana bha Comhairle nan Eilean Siar.

http://www.gaidhlig.scot/bord/the-national-gaelic-language-plan/

 

HIE welcomes launch of new National Gaelic Language Plan

Highlands and Islands Enterprise (HIE) welcomes the launch of the new National Gaelic Language Plan 2018-2023 which sets out the framework for the faster growth of the language across Scotland.

The Plan was launched yesterday (Wednesday 28th March) at the Scottish Parliament.

The central purpose of the Plan is to encourage and enable more people to use Gaelic more often and in a wider range of situations. The key messages, aims, priorities and new commitments contained in the Plan all contribute to achieving this increased use of Gaelic.  Principal amongst these are the following:

  • Gaelic belongs to the whole of Scotland
  • Promoting a positive image of Gaelic
  • Increasing the learning of Gaelic; and
  • Increasing the use of Gaelic

Welcoming the Plan, Charlotte Wright, Chief Executive of HIE pointed to one of its key themes - the contribution increasing the use of Gaelic can make to the economy of Scotland.

She said: “Following on from the research we carried out in 2014, ‘Ar Stòras Gàidhlig’, we fully support the new commitments to increase the links between the language and culture and economic growth.”

“This is particularly important in communities where Gaelic is spoken by a significant number of people and we are working with them to create opportunities to attract and retain people, in particular young people. Employment in the creative industries, heritage, tourism and food and drink sectors, and in education are all are positively influenced by Gaelic. 

“Considerable opportunities are arising from the language’s potential contribution in helping to drive economic growth in the region.

“We recognise the potential Gaelic has to increase people’s skills, their employability and the confidence to be entrepreneurial. We look forward to delivering our contribution to the growth of Gaelic in Scotland.”

John Swinney, Deputy First Minister and Cabinet Secretary for Education and Skills said: “I am very pleased to launch this new National Gaelic Language Plan which reflects Gaelic’s unique and important contribution to many areas of Scottish life. It is vital that we have clear agreed priorities and continue to work together to increase the numbers speaking, learning and using the language. I would like to commend Bòrd na Gàidhlig for the work they have done in completing this Plan and I look forward to the opportunities for innovation, co-operation and progress prioritised in the plan over the next five years.”

The five-year plan is the result of a comprehensive consultation process with individuals, communities, Gaelic organisations, voluntary organisations, and public authorities.  It is the third such plan to be produced by Bòrd na Gàidhlig - the public body with responsibility for the promotion and development of the Gaelic language in Scotland.

Allan MacDonald, Chair of Bòrd na Gàidhlig, said: "The National Gaelic Language Plan 2018-2023 is a plan for the development of Gaelic throughout the whole of Scotland.  Appropriately in the Year of Young People, many of the priorities and commitments in the Plan are focused on increasing the number of young people learning and using Gaelic.

“Bòrd na Gàidhlig, with support from the Scottish Government and across the political spectrum, will work closely with partners and communities in rural and urban Scotland to promote the language.   The opportunities for Gaelic to contribute to Scotland’s economic growth through business, education, publishing, arts, literature, drama, media and music will be pursued and will ensure a positive long-term future for Gaelic."

Amongst the priority areas for the next five years are:

  • Initiatives targeting the use of Gaelic by young people
  • Increasing the contribution Gaelic makes to the Scottish economy across different sectors
  • Increasing the demand and provision for Gaelic education
  • Developing Gaelic medium workforce recruitment, retention, training and supply
  • Gaelic in the family
  • Gaelic Language Plans developed and implemented by public bodies; and
  • Promotion of the social, economic and cultural value of Gaelic

http://www.gaidhlig.scot/bord/the-national-gaelic-language-plan/

 

Related Articles